Πέμπτη 14 Μαρτίου 2013

Τα οικολογικά κινήματα των πολιτών σήμερα

Tου Ορέστη Κολοκούρη   

Αναδημοσίευση από τις «οικοτριβές»,  

Η άποψη ότι τα οικολογικά κινήματα υποχωρούν σε περιόδους κρίσης, καθώς το περιβάλλον και η ποιότητα ζωής παύουν να αποτελούν προτεραιότητα, είναι ιδιαίτερα γνωστή και διαδεδομένη. Η γενική αυτή παραδοχή -σε μεγάλο βαθμό δικαιολογημένη- είναι εξαιρετικά απόλυτη και απλουστευτική για να την υιοθετήσουμε αναντίρρητα.

Κατ' αρχήν όσον αφορά τα κινήματα γενικά, θα επαναλάβω την απαισιόδοξη διαπίστωση/θέση που προκύπτει από σχετικές μελέτες για το εργατικό κίνημα στο μεσοπόλεμο, δηλαδή ότι τα κοινωνικά κινήματα γνωρίζουν υποχώρηση την περίοδο της κορύφωσης της κρίσης και ξαναζωντανεύουν με τα πρώτα δείγματα ανάκαμψης. Νομίζω ότι τον τελευταίο χρόνο ζούμε ακριβώς αυτή τη φάση, όπου μετά από μια πρώτη περίοδο δυναμικής αντίστασης ενάντια στις πολιτικές των «μνημονίων», σήμερα τα κοινωνικά κινήματα βρίσκονται σε υποχώρηση.

Όσον αφορά τα τοπικά οικολογικά κινήματα πιο συγκεκριμένα, και με βάση την παραπάνω εκτίμηση, τα πράγματα είναι κάπως διαφορετικά. Βεβαίως και στη συνείδηση της συντριπτικής πλειοψηφίας του πληθυσμού το άκουσμα των όρων «περιβάλλον», «πράσινο», «ανακύκλωση», «αειφορία» κ.λπ θεωρούνται πολυτέλεια και δεν φαίνεται να την αφορά. Όμως αυτό δεν επηρεάζει απαραίτητα το οικολογικό κίνημα και ιδιαίτερα τις τοπικές πρωτοβουλίες οι οποίες, κακά τα ψέματα, δεν ήταν ποτέ ιδιαίτερα πολυπληθείς. Μπορεί κάποιος να ισχυριστεί μέχρι πως έχουν ισχυροποιηθεί οι τοπικές κοινωνικές αντιστάσεις με οικολογικό περιεχόμενο.

Δεν είναι τυχαίο ότι οι αντιστάσεις ενάντια σε κάθε τύπου επενδυτικά σχέδια λαμβάνουν ιδιαίτερη έκταση. Για παράδειγμα το κίνημα στις Σκουριές της Χαλκιδικής δεν αποτελεί εξαίρεση -αλλά μια λογική συνέπεια αυτών των καταστροφικών πολιτικών στις οποίες αντιτίθενταιΌσο θα αυξάνονται τέτοιου είδους πρωτοβουλίες από την πολιτεία και τους ιδιώτες, είναι λογικό να αυξηθούν και τα κινήματα που αφορούν την υπεράσπιση του δημόσιου χώρου και των συλλογικών αγαθών.

‘Ένα άλλο ενδεικτικό παράδειγμα είναι αυτό των λαϊκών συνελεύσεων των «αγανακτισμένων» του 2011. Η παρακμή τους και η απομαζικοποιησή τους οδήγησε στο μετασχηματισμό τους σε πρωτοβουλίες εναλλακτικού τρόπου ζωής και οικονομίας. Το «φεστιβάλ συνεταιριστικής και εναλλακτικής οικονομίας» είναι ως επί το πλείστον «παιδί» της πλατείας Συντάγματος. Το ίδιο ισχύει και για μια σειρά πρωτοβουλίες κοινωνικής και αλληλέγγυας οικονομίας που ουσιαστικά υιοθετούν τα βασικά στοιχεία του «πράσινου» κινήματος, δηλαδή:
  • την οικονομία και τις δραστηριότητες τοπικής κλίμακας,
  • τη μείωση των χρηματικών δραστηριοτήτων και
  • τη βιώσιμη αποανάπτυξη.
Ζούμε κατά πάσα πιθανότητα τη γέννηση μιας ελληνικής εκδοχής, σε συνθήκες κρίσης και ύφεσης, του κινήματος μετάβασης (transition movement) που γνωρίζει την ίδια στιγμή ανάπτυξη στη βόρεια Ευρώπη.

Ίσως να μην είναι υπερβολή να ισχυριστούμε ότι στην Ελλάδα του τρίτου -και τέταρτου, σύντομα- «μνημονίου», οι μόνες δυναμικές και δημιουργικές κινηματικές πρωτοβουλίες προέρχονται από τα τοπικά κινήματα οικολογικού και εναλλακτικού περιεχομένου. Η διάχυση τους στο σύνολο της κοινωνίας και η μεταφορά τους σε ένα εναλλακτικό σχέδιο στο κεντρικό πολιτικό επίπεδο είναι ακόμα το ζητούμενο.

Ο Ορέστης Κολοκούρης είναι γεωγράφος MSc και στέλεχος των «οικολόγων πράσινων»

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου