Δημήτρης Κουρέτας: η ελληνική πανεπιστημιακή έρευνα, που διακρίνεται στην Ευρώπη

Tου Νίκου Μίχου

Αναδημοσίευση από το TVXS, με άδεια του συντάκτη Δεν είναι λίγες οι απόψεις που θέλουν το ελληνικό δημόσιο πανεπιστήμιο να μην παράγει ερευνητικό έργο. Και σε αρκετές περιπτώσεις ίσως να μην είναι λανθασμένες. Παρ' όλα αυτά, υπάρχει και η άλλη πλευρά του: οι περιπτώσεις που η έρευνα γίνεται και είναι άξια πανευρωπαϊκής διάκρισης. Συγκεκριμένα, ο καθηγητής του πανεπιστημίου Θεσσαλίας Δημήτρης Κουρέταςκλήθηκε στις Βρυξέλλες από την «ευρωπαϊκή επιτροπή» (Κομισιόν) την προηγούμενη εβδομάδα αφού επιλέχθηκε μαζί με άλλους έξι επιστήμονες, για να αποτελέσει μια παραδειγματική «ιστορία επιτυχίας» για τους συναδέλφους του επιστήμονες της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ). Στην Ελλάδα μάλιστα κατέφτασε συνεργείο του γαλλογερμανικού τηλεοπτικού δικτύου ARTE, για να δημιουργήσει ένα φιλμ γύρω από την ζωή του καθηγητή. Ο κ. Κουρέτας, μιλώντας στο TVXS μιλά για την διάκριση αυτή και περιγράφει το ερευνητικό του έργο. Επίσης, αναφέρεται στην κοινή δράση που ξεκινά μαζί με τους άλλους έξι επιστήμονες, ώστε να προωθήσουν την ανάγκη για αποδοτική έρευνα σε κοινοτικό επίπεδο. Η Κομισιόν είχε παρατηρήσει τα τελευταία χρόνια ότι οι χρηματοδοτούμενες ακαδημαϊκές έρευνεςστην πλειονότητά τους κατέληγαν στα συρτάρια χωρίς να αποδίδουν τίποτα. Σε κάθε περίπτωση τα αποτελέσματα μιας έρευνας δεν είναι άμεσα αλλά μακροπρόθεσμα. Παρ' όλα αυτά, με το πρόσχημα αυτό είχαν χρηματοδοτηθεί είτε κοινοτικά είτε πανεπιστημιακά πολλές έρευνες, με μόνο στόχο την απόκτηση μεταπτυχιακών ή διδακτορικών τίτλων. Συνεπώς, αποφασίστηκε στις Βρυξέλλες ότι θα πρέπει να υπάρξει ένας έλεγχος ώστε η έρευνα πλέον να συνδέεται με την πραγματική οικονομία. Έτσι την περίοδο 2014-2020, μέσω τουπρογράμματος «Horizon» θα χρηματοδοτηθούν δράσεις οι οποίες θα έχουν σχέση με το επιχειρείν και κατά τόπους και κεντρικά. Στο πλαίσιο αυτό αναζητήθηκαν ερευνητές από όλη την ΕΕ οι οποίοι έχουν διενεργήσει έρευνες με επιχειρηματικό προσανατολισμό. «Από 630 άτομα, επιλέχθηκαν ύστερα από επεξεργασία 6-7 μηνών, επτά άτομα από όλη την ΕΕ, ανάμεσα στους οποίους είμαι και εγώ», δηλώνει στο TVXS ο Δημήτρης Κουρέτας. Οι υπόλοιποι ερευνητές είναι από την Ισπανία, την Γαλλία, την Αγγλία, την Γερμανία, την Ουγγαρία, και την Σουηδία. Παράδειγμα επιτυχίας Οι ερευνητές προσκλήθηκαν στις Βρυξέλλες, όπου τους ανακοινώθηκε ότι αποτελούν παραδείγματα επιτυχίας για το ερευνητικό τους έργο. Επίσης, ενημερώθηκαν ότι θα ταξιδέψουν σε όλες τις χώρες της Ένωσης πραγματοποιώντας επταήμερα σεμινάρια με σκοπό να προωθήσουν τόσο το έργο τους όσο και να βοηθήσουν τους συναδέλφους τους στο δικό τους. «Πρόκειται για μια πολύ σημαντική δράση, γιατί θα πρέπει σε κάποια στιγμή η κοινωνία να δει ότι τα χρήματα που δίνει πιάνουν τόπο. Εδώ στην Ελλάδα τα ιδρύματα δεν έχουν αυτή την κατεύθυνση. Η έρευνα γινόταν για μεταπτυχιακούς τίτλους και διδακτορικά, κάτι που είναι απαραίτητο σε θεωρητικές επιστήμες. Όμως σε επιστήμες όπως η ιατρική ή το περιβάλλον -τομείς που είναι στενά συνδεδεμένοι με την οικονομία- δεν πρέπει να στεκόμαστε σε αυτό», τονίζει ο κ. Κουρέτας. «Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να αλλάξει και η πολιτική του κράτους και η πολιτική των ιδρυμάτων. Δεν πρέπει η έρευνα να μένει κρυμμένη στα συρτάρια αλλά να αξιοποιείται. Τα δαπανημένα χρήματα να έρχονται πίσω. Όχι, όμως, να πουλάει την έρευνα, βάζοντας έναν επιχειρηματία να την κατευθύνει, αλλά τα αποτελέσματά της να είναι μετά εξαγοράσιμα. Διαφορετικά, είναι σαν να παράγεις ένα προϊόν και μετά να μην το πουλάς», συμπληρώνει. Το ερευνητικό έργο Η έρευνα του κ. Κουρέτα προσεγγίζει την αξιοποίηση των τοπικών προϊόντων που έχουνεπίδραση στην υγεία, και συνεπώς αποκτούν σημαντική οικονομική αξία. «Η έρευνά μας έχει να κάνει με υποπροϊόντα του τυρογάλακτος και συγκεκριμένα με ένα ρύπο, που το φτιάξαμε να έχει θετικές επιδράσεις στην υγεία. Αυτό είναι σε θέση να προκαλέσει μια δραστηριότητα που μπορεί να αποφέρει στο ίδρυμα πολλά χρήματα και φυσικά θέσεις εργασίας -και ήδη αυτό γίνεται στο πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, παράγοντας επτά νέες θέσεις», περιγράφει ο επιστήμονας σχολιάζοντας ότι πρόκειται για μια λογική που παντρεύει την τεχνολογία με την φιλοσοφία της τοπικότητας και όχι της παγκοσμιοποίησης. «Δεν θέλουμε να ανταγωνιστούμε την Κίνα. Εκεί είναι πιο φτηνά. Εμείς πρέπει να αναδείξουμε τις τοπικές ιδιαιτερότητες και να τις πουλήσουμε όσο πιο ακριβά γίνεται, προβάλλοντας την ποιότητα», συμπληρώνει. «Τα ευεργετικά υποπροϊόντα που παράγονται από το τυρόγαλο προέρχονται παγκοσμίως μόνο από την ντόπια φέτα. Αντιστοίχως και με άλλα προϊόντα, όπως τα φαρμακευτικά φυτά. Έχουμε 6,300 φυτά που καλλιεργούνται στην χώρα, εκ των οποίων τα 1,300 καλλιεργούνται αποκλειστικά εδώ. Η Αλβανία έχει γραμμή παραγωγής τέτοιων προϊόντων 11,000 τόνων ετησίως και είναι πρώτη στην Ευρώπη ενώ η Ελλάδα είναι τελευταία, μόνο με 900 τόνους. Το συντριπτικό μας πλεονέκτημα, δηλαδή, το αφήνουμε αναξιοποίητο. Με τις καινούριες μεθόδους πρέπει να παντρευτεί η τεχνολογία με την μοριακή βιολογία, την μοριακή διαγνωστική, την τεχνολογία τροφίμων -δεν μιλώ για γενετικά τρόφιμα- ώστε να εκτοξεύσουν την παραγωγή μας». Η ταινία Συνεργείο του γαλλογερμανικού τηλεοπτικού δικτύου ARTE κατέφτασε στην Ελλάδα με σκοπό να δημιουργήσει ένα φιλμ διάρκειας 52 λεπτών που θα προβληθεί σε Γαλλία και Γερμανία στις 9 Ιουνίου. Το θέμα της ταινίας θα είναι η ζωή του Δημήτρη Κουρέτα και θα τιτλοφορείται «The New Beginning». «Θα αφορά έναν καθηγητή σε ένα περιφερειακό πανεπιστήμιο μιας χώρας που καταρρέει ενώ αυτός επιμένει να κάνει καινοτόμα πράγματα. Το συνεργείο θα μείνει εδώ μια εβδομάδα και θα κάνει γυρίσματα. Σκηνοθέτις είναι η κυρία Αλκμήνη Μπούρα», περιγράφει ο κ. Κουρέτας. Αναγνώριση «Συνοπτικά πρόκειται για την αναγνώριση της δουλειάς μας και δείχνει την καλή πλευρά του δημόσιου πανεπιστημίου το οποίο πολλοί βρίζουν. Υπάρχουν και οι κακές αλλά δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι υπάρχουν και οι καλές. Αυτές πρέπει να τις προβάλλουμε». O Νίκος Μίχος είναι πολιτικός επιστήμονας και δημοσιογράφος